PD artikuloi dje një prej premtimeve më të bujshme të saj, ç’prej kur nisi të ofrojë, këtu e gati tre javë, një paketë me sosh, të shoqëruara me shifra në euro, të cilat ngjallën debat sidomos për nonsenset arithmetike.
Ndërkohë, kryedemkrati Basha ofroi dhe një konvertim të termit “premtim” duke e zëvëndësuar atë me “angazhim”. Kjo paketë ofrohet dhe si program, por që vuan, edhe në lexim të parë, nga risitë.
Risitë janë ato që reflektojnë stadin ku ndodhet Shqipëria, kontekstet e reja të diktuara nga koha, rrethanat dhe zhvillimet sidomos globale, por dhe llojin e kundërshtarit që ke përballë.
Por risi, në planin e një befasie, pa shifra, pa debat arithmetik, është premtimi më i fundit, ofruar nga sfera morale, e cila deri më tani ka qenë inekzistente si në paketën premtuese e si në ligjërimin opozitar.
“Ne do të zbatojmë gjithë planin tonë kur të fitojmë dhe nëse nuk do ta bëjmë, nuk do të kërkojmë mandat të dytë.
Këtë bëjnë kryeministrat e vërtetë”, është fraza e një deklarate të fundit nga PD, artikuluar të shtunën. Por PD, si për shumë teza të tjera, nuk ofron referencën, pra modelin që i referohet.
Historia e demokracisë moderne njeh akte dorëheqjeje, për shumë arsye, por nuk njeh akoma ndonjë precedent kur një parti qeverisëse nuk kërkon tjetër mandat; të dytë, të tretë, të katërt, si rregull pafundësisht kështu, por kjo terorikisht pasi praktikisht është e pamundur.
Në mbrojtje të këtij premtimi, për t’i dhënë një veshje logjike, PD duhet të sillte një rast të vetëm kur një kryeministër, apo një qeveri, i drejtohet popullit duke i thënë se “unë nuk dua mandat tjetër, pasi nuk mbajta premtimet në katër vjet”(!!!).
Një qeveri mund të shfaqet e dobët apo anemike në ndërtim kauzash pas një apo dy mandatesh, por, edhe si ligjësi demokratike, nuk ka gjasë të mos synojë vijimin e tjetër mandati.
Shembulli për këtë na vjen nga fushata e Nanos në 2005. Ish-kryesocialisti, pas dy mandatesh, vërtet u shfaq në fushatë i pamotivuar, gati i përtuar për ta vijuar më tej qeverisjen, por nuk tha nuk dua mandat tjetër. Madje me pak sforco mund ta kishte marrë dhe një mandat tjetër, pasi siç u pa, sërish e kishte shumicën e votave, e vetëm faktori “Xhuveli” si dhe “hiletë” e tjera të kodit zgjedhor e bën Berishën të dilte fitues.
Nonsensi tjetër i këtij premtimi është politik. Nëse një parti harton një program qeverisës, një program që ka vertikalitet në kuptimin e thellësisë së të rrokurit të problematikave shoqërore, një program që tenton reforma kurajoze dhe delikate, një program që është revolucionarizues në thelb dhe që përfshin shumë zëra shoqërorë, ai shkon tej një mandati, madje dy, tre a më shumë. Dhe, me vetëpërkufizimin e PD vetëm në një mandat, ajo zhvlerëson premtimet që bën, ul pjacën e pretendimeve dhe synimeve, banalizon vizionin qeverisës nëse pretendon që e ka. Sepse premtimet janë dhe të natyrës vizionare, të pakufizuara në një kohë të caktuar.
Premtimet janë gjithashtu dhe çështje debati, pasi palët iu qasen nga këndëveshtrime të ndryshme. PD e di këtë, pasi nuk vjen nga hëna por ka përvojë qeverisëse dhe e di fort mirë që çfarë premtohet, çfarë është në një program elektoral, në kushte qeverisëse pëson devijacione të pashmangshme, të cilat janë të natyrës objektive dhe jo domosdoshmërisht subjektive. Dhe jo në të gjitha rastet është mosmbajtje premtimi.
Nëse i referohemi dy modeleve të “disa mandateve” – Merkel dhe Erdogan – që janë më të suksesshmet e transformimeve të mëdha ekonomike dhe shoqërore, ka tek to një mal me mosmbajtje premtimesh, të cilat janë prezente dhe në ligjërimet respektive opozitare. Por në finale, askush nuk i diskuton arritjet e tyre gjeniale.
Ndërkohë, ato thjesht kanë prekur e jo realizuar vizionin e tyre, atë me të cilën startuan qeverisjen që në vitet 2000, i cili në shumë zëra nuk përputhet me atë që kanë premtuar.
Nëse PD apo Basha, do ishin thelluar në studime modelesh, apo do josheshin sadopak për t’u kulturuar në filozofi politike, në funksion të ndërtimit të një mendimi politik simpatik, të cilin dramatikisht as s’e synojnë e as implementojnë dot, gjë e cila dallohet te një ligjërim i pamençur dhe i mbushur me folklorizma e patetizma të konsumuar, nuk do ishin vetëkufizuar në një mandat e të ofronin premtime që injorojnë ligjësitë politike, e këtë pasi kanë injoruar ligjësitë ekonomike e financiare.
Dhe realisht, nëse të mungojnë në ligjërim dy termat e një vizioni ambicioz qeverisës – “reformë” dhe “strategji”, domosdo që vetëkufizimi do shkojë në një mandat, pa e premtuar në planin moral. /tesheshi
Diskutime rreth kësaj post