«Mjafton një fije shkrepse»

Johannes Hahn është komisioneri i UE-së për çështje të zgjërimit. Detyra e tij më e vështirë është Ballkani perëndimor. Çështja për të është: «Të eksportosh stabilitet, apo të importosh instabilitet».

ZEIT ONLINE: Zoti Hahn, ju jeni përgjegjës për zgjerimin e Unionit në Komisionin e UE-së. E dimë që evropianët nuk e dëshirojnë hapjen. Me cilat argumenta e përfaqësoni këtë gjë të vështirë?</p>

Johannes Hahn: Për Ballkanin perëndimor, por edhe për fqinjësinë e mëtejme jugore dhe lindore vlen: Ose do të eksportojmë stabilitet, ose do të importojmë instabilitet. Kjo vlen sidomos për Ballkanin perëndimor. Unë këtë e krahasoj këtë me një tavë plot vaj. Mjafton një fije shkrepse – dhe gjithçka merr flakë. Afatgjatë, rajoni mund të kënaqet vetëm përmes një perspektive integrimi në UE.

ZEIT ONLINE: Ju mendoni se UE mund t’i humbasë shtetet e Ballkanit?

Hahn: Është në interesin tonë, që në këto vende të mos ketë trazira dhe instabilitet. Kjo vetëm se do ta rriste më shumë presionin për emigrim.

Por dua të theksoj edhe që ky rajon është një vend ekonomikisht shpresëdhënës. Atje ka rritje ekonomike, që është dyfish më e lartë se mesatarja evropiane. Në Ballkanin perëndimor jetojnë 20 milionë njerëz. Ky është një treg që mund ta zhvillosh. Kjo sjell shumë shanse. Por, kusht për këtë janë stabiliteti, paqa dhe siguria juridike.

ZEIT ONLINE: Para pak javësh erdhi në një konflikt të ashpër ndërmjet Serbisë dhe Kosovës – madje flitej për luftë dhe dhunë. A nuk është kjo një shenjë për atë që në rajon ka më shumë prapakthim se përparim?

Hahn: Kjo ngjarje është vetëm një dëshmi e tezës sime se çdo vend ka shënuar përparim, por këto nuk po qëndrojnë në një fundament të siguruar. Një fjalë e gabuar mund të çojë në shpërthimin e një konflikti.

ZEIT ONLINE:  Çfarë po ndërmerr Komisioni kundër kësaj?

Hahn: Unë po investohem në dy gjëra. E para: zhvillimin ekonomik. Njerëzit atje kanë nevojë për një perspektivë. Ka një papunësi të lartë të të rinjve, ka një Braindrain (rrjedhje truri – v.j.). Këtë duhet ta ndalojmë. Dhe, ka përparime inkurajuese.

Kur i filluam negociatat e integrimit me Serbinë kishte një hov të investimeve të reja nga jashtë. Ndërmarrjet kishin ndjenjën se Serbia tani po negocion seriozisht me UE-në. Me këtë u rrit edhe parashikimi për siguri juridike. Investorët investojnë nëse mund t’i besojnë sistemit të drejtësisë. Pra duhet ta forcojmë shtetin ligjor.

E dyta: Procesin e ashtuquajtur të Berlinit. Kjo është një formë e bashkëpunimit multilateral në fushën e trafikut, energjisë dhe shkëmbimit të të rinjve. Kjo shpie në një rrjetëzim më të fortë të shteteve dhe shoqërive të veçanta. Ne dëshirojmë t’i forcojmë varësitë pozitive nga punä në projekte me interes të përbashkët. Atëherë do të bjerë edhe apetiti për konflikte.

ZEIT ONLINE: A është elita politike e Serbisë, sipas mendimit tuaj, e orientuar njëmend nga Evropa, apo kanë dyshime?

Hahn: Serbia ka një histori të re krejt të veçantë dhe një dimenzion përkatës kulturor. Kujtoni kishën ortodokse. Kjo duhet respektuar. Besoj se forcat e arsyeshme në vend – dhe këtu e llogaris kryeministrin Aleksandër Vuçiç – e dinë fort mirë, se perspektiva evropiane nuk ka alternativë, për aq sa dëshirohet t’i sillet paqë dhe mirëqenie vendit.

Padyshim në Serbi ka akoma politikanë që kultivojnë një retorikë nacionaliste. Kjo është kontraproduktive, sepse e hedh shikimin kah e kaluara e ngarkuar në vend të një të ardhmeje pozitive. Zgjedhjet presidenciale në Serbi e paralajmërojnë këtë. Mua ky zhvillim nuk më ka ikur. Prandaj në mars do të organizojmë një takim të kryeministrave të gjashtë vendeve të Ballkanit perëndimor. Duhet të shohim që ajo që është arritur nuk rrezikohet.