Kupola e tempullit të madh Odeonit, qëndron midis malit të Dajtit dhe banesave të Tiranës së vjetër komuniste. Përpara një Kurani disa shekullor, Baba Mondi, u ofron vizitorëve të tij çaj, kafe dhe raki, në atë që mund të bëhet shteti më i vogël në botë, një lloj “Vatikani mysliman”.
Kështu shkruan gazeta Italiane “La Repubblica”, e cila i kushton një artikull krijimit të shtetit sovran të Urdhrit Bektashi në Tiranë.
Kurani thotë: Pini dhe hani çfarë të doni, por mos e teproni. E jona është feja e paqes dhe e përparimit, buzëqesh i qetë ky ish-oficer i ushtrisë shqiptare, Edmond Brahimaj, 64-vjeç, besimtar mysliman i cili që nga viti 2011 ka qenë udhëheqës shpirtëror i bektashinjve, një komunitet sufi që ndërthur islamin me misticizmin dhe predikon një version liberal të fesë së Muhamedit.
Asnjë ndalim për pirjen e alkoolit, asnjë imponim për veshjen, barazi gjinore, po për divorc, jo për martesë të lidhur por pa kufizime, feja e ndarë nga politika.
Dhe njeriu në qendër: “Ai që njeh veten, njeh Zotin”.
Edi Rama, kryeministri socialist shqiptar, tani kërkon t’i japë sovranitetin shtetëror urdhrit bektashi në ato hektarë tokë të kultivuar me livadhe, ullinj, ku dervishi i veshur me të bardha pret kureshtarët dhe besimtarët.
Avokatët e Ramës po punojnë për të përcaktuar projektin.
Baba Mondi shprehet me kujdes: “Nuk do të jemi si Vatikani. Ne nuk do të kemi roje zvicerane apo ushtri, nuk duam të ngremë mure apo të vizatojmë kufij, ne duam njohje ligjore sepse tani për tani jemi thjesht një OJQ”.
“Do të thotë të jesh në gjendje të lëshosh pasaporta dhe të kesh një status diplomatik që i lejon bektashinjve të vendosin marrëdhënie autonome me vendet dhe komunitetet e tjera fetare. Me një fjalë: të ketë më shumë ndikim. Gjithmonë brenda kufijve të ligjit shqiptar”, sqaron Ana.
Ajo e përqafoi bektashizmin disa vite më parë, pas një periudhe të vështirë, dhe tani përfaqëson zërin e tij në Bruksel: “Ne ndajmë vlera dhe parime të përbashkëta për të drejtat e njeriut me Evropën”.
I lindur në shekullin e 13-të, bektashizmi ishte feja e elitës ushtarake osmane, e përhapur në të gjithë Azinë Perëndimore. Kur Ataturku themeloi Republikën laike të Turqisë, në fillim të shekullit të 20, bektashinjtë ikën në Shqipëri, duke marrë pjesë në “pranverën shqiptare”, në rezistencën kundër perandorisë: nëpër manastiret e tyre, teqe, qarkullonin fshehurazi librat të shkollës në gjuhën shqipe.
Vetë teqeja u dha strehë hebrenjve në fund të Luftës së Dytë Botërore. Shqipëria ishte një nga vendet e pakta evropiane me një komunitet hebre më të madh se ai që priste para konfliktit.
Në kohën e diktaturës së Enver Hoxhës, bektashinjtë u ndaluan dhe u persekutuan, u sekuestruan pronat, u shkatërruan teqetë, por ata rezistuan në mënyrë klandestine.
I mbështjellë me tunikën jeshile, mjekrën e gjatë që dëshmon për shkëputjen e tij nga gjërat e kësaj bote, Baba Mondi duket se i kthehet me dhimbje asaj të shkuare.
“Jemi falur në fshehtësi, duke i maskuar mbledhjet si ditëlindje apo festa fëmijësh dhe kështu i kemi ruajtur traditat”.
Kleriku që ka një ide të saktë të islamit politik shprehet se; “nëse feja përzihet me politikën dhe biznesin, nuk është më fe. Po, është fuqi”.
Sot llogaritet se 5 deri në 10% e popullsisë shqiptare janë bektashi. Propozimi i Kryeministrit Edi Rama ka marrë mbështetje, edhe pse disa e kanë cilësuar si një tjetër marifet publicitar të Kreut të Qeverisë dhe disa të tjerë kanë ngritur mburojat.
“Ashtu si përfaqësuesit e komunitetit sunit, shumica në vend, njihet edhe për moderimin dhe bashkëjetesën laike me katolikët dhe ortodoksët. Shteti ynë është Shqipëria dhe ne jemi të vetmit përfaqësues të fesë islame”, pohoi myftiu Bujar Spahiu.
Ferdinand Samarxi, një ekspert fetar, i shikon gjërat nga një këndvështrim tjetër.
“Ideja e Ramës është t’i japë një përgjigje strategjike ekstremizmit në rritje global dhe intolerancës fetare duke promovuar një interpretim paqeje të Islamit”.
Empatia mes kryeministrit dhe Baba Mondit lindi në vitin 2015, kur kleriku i propozoi të merrnin pjesë së bashku në funeralin e viktimave të sulmit islamik në Charlie Hebdo, në Paris.
Udhëheqësi bektashian takoi papë dhe kardinalë, imamë, rabinë, presidentin izraelit – takim që u pasua më pas me akuzën se ishte në shërbim të “sionistëve”. Por ai theu barrierat, duke mos fituar gjithmonë simpati.
Jo atë të bektashinjve turq, për shembull, që pretendojnë ekskluzivitet mbi komunitetin dhe thonë se janë kundër një shteti të bazuar në besim. Disa javë më parë Erdogan erdhi në Tiranë për të inauguruar një xhami të re sunite.
Shqipëria e vogël mes orekseve të mëdha. Megjithatë Rama nuk tërhiqet: sufijtë bektashi nuk kanë shtete të fuqishme pas tyre dhe në shumë vende janë ende të persekutuar, një shtet do të ishte një garanci mbijetese për ta”.
Diskutime rreth kësaj post